Các nước Bắc Âu

Các nước Bắc Âu ngày càng được nhiều người yêu thích và nói tới. Những vùng đất này khi nói tới gợi cho ta cảm giác hơi xa xăm, hơi lạnh lẽo, đẹp và bí ẩn. 

Tôi đã may mắn đặt chân tới 5 nước Bắc Âu là Đan Mạch, Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan và Iceland.

Câu nói “Bắc Âu là một gia đình đúng hay sai”. Trong loạt bài của tôi về các nước Bắc Âu, tôi sẽ chia sẻ với các bạn những trải nghiệm của tôi về thiên nhiên, văn hóa, con người ở những đất nước tươi đẹp này. 😉

Ta đang đi đâu? Bắc Âu, Scandinavia hay Nordic countries?

Có hai khái niệm hiện nay đang được dùng rộng rãi để chỉ tới các nước Bắc Âu là Scandinavia và Nordic. Hai khái niệm này dùng hoán đổi cho nhau nhưng không luôn giống nhau trong mọi ngữ cảnh. Tôi thử tìm hiểu sự giống nhau và khác nhau giữa các khái niệm này.

Theo Wikipedia thì có sự khác biệt giữa hai từ này. Scandinavia thường để chỉ ba nước Đan Mạch, Na Uy, Thụy Điển. Các nước này có rất nhiều điểm chung về lịch sử, ngôn ngữ, văn hóa. Còn Nordic thường được dùng cho vùng đất rộng rãi hơn bao gồm năm nước Đan Mạch, Na Uy, Thụy Điển, Iceland, Phần Lan.

Tuy nhiên, còn có khái niệm Nordic mở rộng bao gồm cả Greenland, đảo Faroe, Svalbard …và các vùng đất khác thuộc các nước này.

P/S: tóm lại Bắc Âu là một khái niệm có nội hàm thay đổi. Thậm chí, khi tôi tới thăm bảo tàng ở Talinn, Estonia, có một áp phích nói rằng Estonia cũng thuộc Bắc Âu!?.

Ngôn ngữ các nước này có gì chung?

Cũng theo Wikipedia thì ngôn ngữ các nước Bắc Âu cùng bắt nguồn từ ngôn ngữ vùng phía Bắc của nước Đức.

Nghe vậy ta hay nghĩ rằng các nước này hiểu tiếng nói chữ viết của nhau.

Không đơn giản vậy. Đan Mạch, Thụy Điển và Na Uy có thể hiểu nhau chút chút.

Phần Lan riêng một sân chơi. Phần Lan, Estonia, Hungary có ngôn ngữ từ gia đình Finugor. Tuy vậy, người Phần Lan và người Estonia hiểu nhau đôi chút, nhưng cả hai đều không hiểu người Hungary nói gì.

Tiếng Iceland thì là cả một sự pha trộn giữa ngôn ngữ Bắc Âu, chủ yếu là Na Uy, và sự sáng tạo địa phương. Tôi không chắc những nước khác hiểu người Iceland nói gì.

May thay, trong tất cả các nước Bắc Âu, tiếng Anh được sử dụng rất rộng rãi nên du khách không gặp khó khăn khi giao tiếp.

Lịch sử có gì chung?

Các nước này đều có liên quan ít nhiều trong một thời kỳ lịch sử là thời kỳ Viking, từ thế kỷ 8 tới thế kỷ 11. Thời kỳ đó, các chiến binh Viking thiện nghệ về giao tranh trên biển, đi chinh phục những vùng đất mới.

Giao tranh giữa Đan Mạch và Thụy Điển từng diễn ra khốc liệt trong lịch sử. Đan Mạch đã từng là một vương quốc rất rộng lớn và hùng mạnh, bá chủ của cả vùng rộng lớn gồm Iceland, Na Uy, Greenland. Sau mỗi lần giao tranh thất bại lại nhỏ đi một chút. Dịch bệnh, hỏa hoạn…tai ương làm nước này tiếp tục suy yếu và trở thành một quốc gia nhỏ xinh như ngày hôm nay. Đảo Faroe và Greenland tuy là những vùng tự trị, vẫn thuộc quyền hành chính của Đan Mạch.

Iceland từng là hoang đảo cho tới khi những người Bắc Âu tới lập nghiệp và sinh sôi.

Lịch sử khốc liệt là thế, nhưng ngày nay sự giao thương qua lại giữa hai nước này chưa bao giờ thuận tiện hơn. Có thể dùng từ “gia đình Bắc Âu” cũng không sai.

Địa hình và khí hậu có gì chung?

Về mặt này thì khó có thể rút ra nhiều điểm chung ngoài việc khí hậu lạnh, ẩm và mưa nhiều hơn các nước khác ở Châu Âu. Thời tiết dường như cũng thất thường hơn với mưa, tuyết, xen giữa những ngày nắng khô.

Địa hình các nước này rất phong phú. Na Uy là thiên đường của các vịnh biển hẹp chạy ngoằn ngoèo giữa những núi đá cao (fjord). Thụy Điển là đất nước của ngàn đảo kết nối (archilango). Đan Mạch thấp và bằng phẳng. Iceland là một hành tinh khác hẳn với núi lửa và băng trôi. Phần lớn diện tích Phần Lan là hồ và rừng.

Thiên nhiên được bảo tồn tốt, hoang sơ và phong phú là thế mạnh về du lịch của các nước Bắc Âu.

Kinh tế, xã hội có gì chung?

Tất cả các nước này đều giàu có, GDP bình quân đầu người hàng đầu thế giới, dân trí cao, phúc lợi xã hội tốt…. Ứng dụng công nghệ thông tin trong cuộc sống rất phổ biến. Thủ đô của các nước này đều là những thành phố thông minh. Giao thông công cộng nhanh, chính xác và thuận tiện. Chi tiêu, thanh toán không dùng tiền mặt rất phát triển.

Môi trường, mối quan tâm chung

Người dân ở các nước này đều rất quan tâm tới vấn đề môi trường.  Phân loại rác là thường ngày. Các cửa hàng cửa hiệu hầu như đều đã không cho túi nilong miễn phí. Chặt cây phá rừng, xả rác ra môi trường là hành vi không được xã hội chấp nhận.

1.Thụy Điển

Đất nước này giàu vì công nghệ cao. Thụy Điển nổi tiếng với lập trường trung lập trong các cuộc chiến tranh. Thụy điển xây dựng được hình ảnh thịnh vượng, nhân văn, và phúc lợi xã hội tốt nhất thế giới.

Stockholm, Sigtuna, Uppsala, Malmo

2.Đan Mạch

Tài sản của đất nước là con người. Đất nước có những người dân hạnh phúc nhất, và hài lòng với cuộc sống nhất thế giới. Nước này cũng là quê hương của Andersen, nhà viết chuyện cổ tích làm say mê bao nhiêu thế hệ. Đan Mạch còn là đất nước của Lego, bia Calsberg…..những mặt hàng chất lượng cao.

Copenhagen, Odense, Roskilde, Elsinor

3.Na Uy

Nguồn dầu khí dồi dào khiến Na Uy được cho là nước giàu có nhất, tiêu tiền như nước nhất trong số các nước Bắc Âu. Na Uy còn là thiên đường của các vịnh hẹp fjord.

Oslo, Bergen

4.Phần Lan

Tài sản thiên nhiên là hồ và rừng. Người dân Phần Lan có ý thức rất cao về bảo vệ môi trường. Họ cũng là những người yêu thiên nhiên, yêu sự ấm cúng gia đình và lối sống hướng nội.

Helsinki, Turku

5.Iceland

Vùng đất của sao hỏa, nham thạch, núi lửa còn đang hoạt động, những dòng sông băng và tuyết trắng. Iceland cho ta thấy một vẻ đẹp rất khác của thiên nhiên. Đó là một vẻ đẹp luôn biến đổi, khô cằn, lạnh lẽo và hủy diệt.

Reykjavik, Golden Circle, Southern Coast of Iceland

Các trang web tôi tham khảo cho bài này:

• https://www.theculturemap.com
• https://www.transitionsabroad.com
• https://www.nordisklitteratur.org
• https://www.wikipedia.org