Brokeback Mountain, tình yêu đẹp, cảnh quay đẹp

Trong loạt các phim chúng tôi xem thời COVID, có nhiều phim vừa xem xong tôi đã không thể nào nhớ rõ được về nội dung. Bộ phim Brokeback Mountain thì không thế. Phim để lại ấn tượng mạnh, đeo bám trong trí óc, khó quên.

Đề tài, kịch bản phim, đạo diễn, diễn viên, cảnh quay…tất cả đều rất riêng, khó lẫn, khó quên.

Bộ phim về “tình yêu đồng giới” này đã chạm tới một đề tài mà ngay cả trong thế kỷ 21 này vẫn còn nhạy cảm, khó nói, gây tranh cãi.

Tuy bộ phim được công chiếu từ năm 2005, nhưng mãi tới tháng 3/2021, nghĩa là sau 16 năm tôi mới tìm xem trên Netflix. Chỉ là lúc này mới cảm thấy “ready” để xem hết từ đầu tới cuối. Không phải vì định kiến mà vì câu mô tả ngắn “phim về chủ đề đồng tính nam giữa hai chàng trai chăn cừu” không có đủ sức lôi cuốn. Sau khi đã xem xong bộ phim, tôi nhận thấy câu mô tả này rất thiếu.

Tình yêu đích thực và đặc biệt

Bộ phim dài 120 phút này trước hết là về một tình yêu đích thực. Có phản ứng hóa học “chemistry” mạnh mẽ giữa hai con người, có sự trong sáng không vụ lợi, có đủ sự đau khổ, ghen tuông, say đắm, nhớ nhung, hạnh phúc….Nghĩa là có tất cả các gia vị của tình yêu.

Tình cảm này đặc biệt vì đã vượt ra ngoài chuẩn mực bình thường của xã hội. Tình yêu của hai nam thanh niên từ khi còn trẻ, kéo dài tới rất nhiều năm sau. Tình yêu cũng không hề chấm dứt khi một người không còn trên cõi đời. 

Tình yêu khác thường này không vượt qua được những định kiến của xã hội. Không chỉ hai nhân vật chính, mà vợ con họ đều là những nạn nhân. Trong cái bóng của tình yêu không trọn vẹn này, không ai có được hạnh phúc.

Kịch bản phim

Trong những năm 70 của thế kỷ 20, hai chàng trai trẻ trâu 19 tuổi, Jack và Enis, nhận nhiệm vụ lên núi chăn một đàn cừu lớn. Ăn và ngủ cùng đàn cừu là mô tả công việc họ nhận từ người chủ.

Bối cảnh rừng núi đẹp hùng vĩ, đàn cừu du mục từ điểm này sang điểm khác. Hiểm nguy thường trực từ những đàn sói rình mò ăn thịt cừu. Thiên nhiên không chỉ đẹp mà còn khắc nghiệt. Sự thiếu thốn thường trực. Họ cần phải sống dựa vào nhau để sinh tồn được trong khung cảnh thiên nhiên ấy.

Chỉ có hai tâm hồn cô đơn trong thiên nhiên đẹp nhưng khắc nghiệt

Hai chàng trai nghèo, tính cách khác nhau, đều cô đơn, đều có xu hướng LGBT, đã tìm đến nhau. Tình cảm giữa họ trong sáng mãnh liệt. 

Cách biểu hiện của tình yêu đồng giới nam rất khác với tình yêu nam nữ. Họ hiểu nhau vì cùng một giới, cùng sở thích, cùng suy nghĩ. Có một sự đồng cảm không cần nói ra lời như giữa sao Hỏa và sao Kim. Đôi khi tình yêu này biểu hiện bạo lực qua những màn đấu võ hay trò chơi mạo hiểm. Có lần hai người đánh nhau tới chảy máu mồm, máu mũi, vấy bẩn cả hai cái áo cao bồi. Lần khác họ nhảy từ trên vách đá cao xuống suối. Trong các chuyến “đi câu” họ luôn mang theo ngựa để cùng đua….

Khi công việc chăn cừu kết thúc, Jack và Ennis chia tay, tuy lòng đau như cắt. Họ trở về với cuộc sống thường ngày, lập gia đình với những người phụ nữ yêu họ, có con cái như bất kỳ ai.

Lạc lõng giữa đời

Tuy vậy, những ngày tháng ở Brokeback Mountain luôn trong tâm trí họ, là cái bóng với cuộc sống gia đình họ.

Họ khắc khoải chờ mong những cuộc đi “câu cá” định kỳ để được trở về nơi xưa, được cùng nhau tâm sự vắn dài, rồi lại trở về với vợ con.

Trong mối quan hệ này, Jack là người bất chấp hơn, anh rủ Ennis cùng gây dựng một trang trại. Ennis là người không thể nào vượt qua được ký ức tuổi thơ. Bố anh đã chỉ cho anh thấy tận mắt hai người đàn ông đồng tính bị giết thế nào. Ennis không bao giờ quên được nỗi ám ảnh này. Anh học cách phủ nhận tình cảm của chính mình, ép mình sống như tất cả mọi người trong xã hội. Ennis nói với Jack là hai người đàn ông chung sống sẽ không có kết quả tốt đẹp.

Trong lần cuối cùng gặp nhau, Ennis muốn chia tay vì còn cần tập trung vào “công việc”. Hai người đã cùng khóc vì tuyệt vọng. 

I swear…

Một thời gian sau, Ennis nhận được tin Jack bị tai nạn chết. Tuy thế, Ennis không tin Jack bị tai nạn. Trong hình dung của anh, Jack bị giết như những người đàn ông ngày nào. 

Theo ý nguyện của Jack, Ennis gặp bố mẹ Jack để xin di nguyện rải tro trên núi. Nhưng bố Jack không đồng ý mà giữ tro của Jack tại khu mộ gia đình. Mẹ Jack đồng ý cho Ennis mang đi hai cái áo vấy máu từ những năm nào.

Cảnh cuối phim là cảnh Ennis chuyển tới sống cô đơn ở Brokeback Mountain trong một chiếc xe lưu động, lánh thật xa gia đình, xã hội. 

Con gái Ennis tới gặp cha. Cô sắp đi lấy chồng và muốn cha mình có mặt ở đám cưới. Anh đã nhận lời.

Khi con gái đã đi về. Ennis, có lẽ nhận ra mình là con người cô đơn nhất thế gian, mở tủ ngắm hai chiếc áo vấy máu ngày nào. Anh lẩm bẩm “I swear…”

Ennis có lẽ đang thề nguyện với Jack là anh sẽ hành động khác đi. Nếu Jack có thể sống lại, thì Ennis đây sẽ “coi thường” mọi định kiến xã hội để tới với Jack. Hai người có lẽ đã hạnh phúc ở một trang trại nuôi ngựa theo đúng ước mơ. 

Nếu vậy thì có lẽ câu chuyện này đã diễn biến theo hướng khác. Không có những người phụ nữ và những đứa trẻ là những “nạn nhân” bất đắc dĩ của những cuộc sống gia đình bất hạnh.

Đạo diễn và Diễn viên

Lý An là đạo diễn gốc Á nổi tiếng với Ngọa hổ tàng long. Bộ phim Brokeback Mountain là thành công lớn của đạo diễn cả về mặt nghệ thuật và tài chính. Brokeback Mountain thu về nhiều giải thưởng danh giá. Doanh thu từ bộ phim cao hơn 12 lần so với vốn bỏ ra.

Các diễn viên trong phim đều rất xuất sắc và sống với vai diễn. 

-Heath Ledger trong vai Ennis: Macho, cả ngày không nói một câu, khi bực mình thì bất kỳ ai ở xung quanh cũng phải dè chừng.

-Jake Gyllenhaal trong vai Jack: đẹp trai, vui vẻ, và yếu đuối trong tâm hồn

-Michelle Williams trong vai Alma, vợ Ennis: cô rất hợp vai diễn một cô vợ thơ ngây, bị tê liệt vì đau khổ khi biết về mối quan hệ của chồng. Trong một lần tình cờ, cô nhìn thấy Jack và Ennis hôn nhau. Cô đã bị shock tới nỗi phải nhiều năm sau khi hai người đã ly dị, cô mới dám nói về việc này. Alma cần từng ấy thời gian để hiểu và “tiêu hóa” được những gì đã thấy. 

-Anne Hathaway trong vai Lureen, vợ Jack: Anne Hathaway là một diễn viên rất đa tài và nhiều chiều. Tuy nhiên, cô hơi đẹp quá và sắc sảo quá khi vào vai này. Cũng lạ là cô lại dường như không biết chồng đồng tính. Hoặc cô biết nhưng giấu rất khéo. Lureen dường như là người vợ hơi vô cảm, không nhận biết điều gì xung quanh ngoài các con số kinh doanh. 

LGBT, và những định kiến xã hội

Đạo diễn Lý An đã rất chăm chú mô tả cuộc sống và tình yêu của Jack và Ennis. Ông chú ý không đưa ra những khẩu hiệu, hay thông điệp, hay vận động để thay đổi quan điểm xã hội về LGBT.

Thay vào đó, đạo diễn khéo léo nói lên điều này qua rất nhiều chi tiết trong phim. 

Những người đàn ông đồng tính bị hành hạ và giết hại dã man qua lời kể của Ennis. Kỷ niệm thơ ấu này theo anh cả cuộc đời.

Khi phát hiện ra quan hệ đồng tính giữa Jack và Ennis, người chủ đàn cừu đã khinh miệt từ chối Jack cơ hội việc làm. 

Enis luôn có cảm giác bị người khác đàm tiếu và nói sau lưng. Anh chỉ yên tâm khi sống biệt lập với xã hội ở trang trại hoặc trên núi. 

Lời nói bóng gió của ông bố vợ Jack về con rể.

Một lần Alma, vợ của Ennis nhìn thấy chồng mình và Jack hôn nhau. Cô shock tới nỗi nhiều năm sau mới có thể  nói được với Ennis về chuyện đó. 

Cha của Jack đã không thể chấp nhận ý nguyện của con trai. Anh chỉ mong sau khi chết, tro được rải trên dãy núi Brokeback Mountain. Nơi anh đã có những ngày tháng hạnh phúc nhất đời. Người cha đã quyết định giữ tro của Jack trong phần mộ của gia đình. Cho đúng lẽ thường phải thế!

No one business

Xét cho cùng, chuyện tình cảm là chuyện của hai người với nhau. Ta là ai mà đi phán xét. 

Nghĩ đơn giản về câu chuyện tình yêu giữa Jack và Ennis. Sẽ có hai người đàn ông hạnh phúc xây dựng một trang trại trù phú. Sẽ không có những người đàn bà và những đứa trẻ đau khổ, dằn vặt vì những điều họ không hề gây ra. 

Sẽ không có những bộ phim buồn như Brokeback Mountain./. Tháng 3 năm COVID 2021.