Nàng Kim Liên ở chốn Tây Môn

Phan Kim Liên, là nhân vật để lại dấu ấn cho người đọc trong Thủy Hử. Nàng là một người phụ nữ tai tiếng đã dám đạp lên chuẩn mực của xã hội phong kiến và làm những việc rất tày đình. Kim Liên đã có chồng là Võ Đại, anh của Võ Tòng, nhưng vẫn dám lăng nhăng với Tây Môn Khánh. Nàng còn cả gan giết chồng để đi lại tự do với người tình. Phan Kim Liên thời phong kiến đã bị Võ Tòng trừng trị để tế anh của mình. Cái chết của nàng làm cho cả xã hội phong kiến hả hê. Kẻ nào dám cả gan nổi loạn thì kẻ đó phải bị trừng trị. Trong Thủy Hử, Thi Nại Am, không đi sâu phân tích chiều sâu suy nghĩ của Kim Liên. Ông lên án và trừng phạt nàng.

Diêm Liên Khoa thì khác, ông đã viết về nàng Kim Liên ở trấn Tây Môn, một Kim Liên của thời kinh tế thị trường. Cơn bão của đổi mới kinh tế quét qua phố Lưu, quét sạch nếp sống bình dị chân chất của người dân nơi đây và làm thay đổi tới tận cùng cuộc đời nàng Kim Liên xuất thân từ vùng sơn cước xa xôi.

Cuộc đời nàng Kim Liên của Diêm Liên Khoa cũng liên quan tới hai anh em. Người anh là Đại Lang, hoàn toàn bất lực trong mọi mặt của cuộc sống và người em là Nhị Lang, tham vọng tới vô cùng. Cuộc đời của Kim Liên như ngọn nến cháy hết mình trong yêu và hận.

Tâm tư của Kim Liên được phân tích tỉ mỉ, tinh tế. Từ tâm tư tới hành động là một quá trình suy xét đấu tranh tư tưởng. Kim Liên không làm gì bản năng, tự phát, mọi việc nàng làm đều có cân nhắc và chỉ vì lợi ích của một người. Nàng đã cháy tới tro tàn và để rồi nhận thấy “cháy cũng chẳng thể nào thay đổi được gì” và rằng phố Tây Môn ngày nay, trong khấm khá và trong ánh đèn neon, lại đang bốc “một mùi tanh tưởi”. Cũng trong khi đó, Kim Liên chợt nhận ra “mùi đất đai của vùng núi ẩm ướt lại có mùi tươi mới”.

Người đọc sẽ tự suy sét xem ai trong sạch, cao quý và ai bỉ ổi, đớn hèn. Trong góc nhìn của Diêm Liên Khoa không có một chỗ đứng nào cho định kiến và về những chuẩn mực xã hội đã hình thành từ trước tới nay…về phụ nữ…về đấng trượng phu…về sự thành công…về sự thất bại….về chữ tín…Ta cảm thấy chính cơn bão đã là nguyên nhân lật nhào mọi thứ.

Ở cuối truyện, Kim Liên hiện đại đã biến mất không còn dấu tích…nàng đã trốn…nơi có mùi tanh tưởi….để về một nơi xa…có mùi tươi mới./.201808